Yapay Zekânın Önerisi: Dünyayı ve İnsanlığı Eğitim Kurtaracak

Google ile ilk tanıştığım an, aklımdan ilk geçenler, artık sorularıma cevap alabileceğim harika bir platformun olmasıydı. Sonra bu tür teknolojiler geliştikçe mesleğim gereği kıymetli evrakta sahtecilik, nitelikli dolandırıcılık, kara para aklama yöntemleri vb. bazı eğitimler almaya başladım. Olacakları fark etmek ve gereken tedbirleri önceden almak için verilen eğitimlerde, teknolojinin amacından saptırıldığında çok tehlikeli bir hâle dönüşebileceğini gördüm.

Yapay zekâya “insanlığı yok et komutu” verilmiş ve neler yapabileceği test edilmiştir. Niçin önemli bir gelişme yaşandığında aklımıza ilk olarak en kötü senaryolar gelir hep? Acaba varlığımızı savunma mekanizmasının etkisiyle mi bu şekilde düşünüyoruz? Yapay zekânın insanlığı yok etmek için neler yapabileceğini okuduğumda, aklıma yapay zekâya tam tersini sormak geldi. Yazılarımda gereken noktalarda tersten bakma yöntemini kullanırım. “Ya öyle değil de tam tersi bir durum, görüş, olay olsaydı sonuçlar ne olurdu?” sorusunu sorarım kendime.

Yapay zekâya şu soruyu üç defa sordum: İnsanların birlikte barış içinde yaşayabilecekleri, dünya kaynaklarının sürdürülebilir bir şekilde kullanılabildiği ve insan haklarına saygı duyulduğu bir dünya için çözüm nedir?

ChatGPT’nin önerileri şu şekilde:

1. 1. Eğitim: Eğitim, insanlar arasındaki kültürel, dini ve dil farklılıklarını anlamalarına yardımcı olur ve farklılıklara saygı duymalarını sağlar. Ayrıca, eğitim insanları sürdürülebilir kaynak kullanımı ve çevre koruma konularında bilinçlendirir.

1.2. İletişimi artırmak: İnsanlar arasındaki iletişimi ve diyalogu artırmak, anlaşmazlıkları çözmek ve çatışmaları önlemek için çok önemlidir. İletişim araçları, toplum liderleri ve sivil toplum kuruluşları, insanlar arasındaki ilişkileri ve anlayışı artırmak için aktif olarak kullanılabilir.

1.3. Eğitim: Eğitim, insanlar arasında anlayışı ve saygıyı artırabilir, insanların yeteneklerini geliştirmelerine yardımcı olabilir ve insanlar arasındaki farklılıkları kabul etme konusunda önemli bir rol oynayabilir.

2.1. İşbirliği: Dünya çapında işbirliği, barış ve istikrar için önemlidir. Uluslararası toplumun birlikte çalışması, küresel sorunlara ortak çözümler bulunmasına yardımcı olabilir.

2.2. Eğitim: Eğitim, insanların dünya hakkında daha fazla bilgi edinmesini, başka kültürler ve insanlar hakkında daha anlayışlı ve saygılı olmasını sağlar. Eğitim, aynı zamanda sürdürülebilir kalkınma, çevre koruma ve insan hakları konularında bilinçlendirme sağlar.

2.3. Çevreyi Koruma: Dünya kaynaklarının sürdürülebilir bir şekilde kullanımı için, doğal kaynakların korunması ve yenilenebilir kaynaklara geçiş önemlidir. Bu, çevre dostu teknolojilerin kullanımını artırmak, atıkların azaltılmasını sağlamak, iklim değişikliği ile mücadele etmek ve su kaynaklarını korumak gibi birçok farklı adımı içerir.

3.1. Adil Ticaret: Adil ticaret uygulamaları, ülkeler arasındaki ekonomik eşitsizlikleri azaltabilir. Bu, yoksulluk ve haksızlıkla mücadele ederek insan haklarına saygı gösterilmesine yardımcı olur.

3.2. Sürdürülebilir Kalkınma: Dünya kaynaklarının sürdürülebilir bir şekilde kullanılması, gelecek nesillerin ihtiyaçlarını da düşünmek anlamına gelir. Bu, doğal kaynakların korunmasını, atık yönetimi ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını içerir.

3.3. İnsan Haklarına Saygı: İnsan haklarına saygı göstermek, herkesin eşit haklara sahip olduğunu ve bu hakların korunması gerektiğini kabul etmek anlamına gelir. İnsan haklarına saygı göstermek, insanların yaşam standartlarının yükseltilmesine, yoksulluk ve eşitsizlikle mücadeleye, insanların katılımını teşvik etmeye ve herkesin potansiyelini gerçekleştirmesine yardımcı olabilir.

4.1. Sürdürülebilir Kaynak Kullanımı: Kaynakları sürdürülebilir bir şekilde kullanmak, gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılamak için önemlidir. Bu, kaynakların yenilenebilir kaynaklardan alınması, geri dönüşümün teşvik edilmesi ve tüketimin azaltılması gibi yöntemlerle yapılabilir.

4.2. İnsan Haklarına Saygı: İnsan haklarına saygı, insanların özgürlüklerinin, eşitliğinin ve adaletinin korunması anlamına gelir. Bu, yasa ve düzenlemelerin insan haklarını korumasını sağlamak, ayrımcılıkla mücadele etmek ve insanları zorla çalıştırmaktan ve köleleştirmekten korumak anlamına gelir.

4.3. Kültürler Arası Diyalog: Farklı kültürler arasında diyalog ve işbirliği, insanlar arasındaki anlayışı artırabilir ve barışın korunmasına yardımcı olabilir. Bu, farklı dillerin öğrenilmesi, kültürel etkinliklere katılım, turizm ve insanların farklı kültürleri keşfetmesi gibi birçok farklı şekilde gerçekleştirilebilir.

5.1. Çatışma Çözümü: Çatışmalar, insan haklarına saygı gösterilmesini zorlaştırabilir ve kaynakların sürdürülebilir kullanımını engelleyebilir. Bu nedenle, barışçıl çözümler aramak, diyalog yoluyla anlaşmalar sağlamak ve çatışmaların önlenmesi için çaba göstermek önemlidir.

5.2. Uluslararası işbirliği: Dünya çapında uluslararası işbirliği, barışı korumak, küresel sorunlara çözüm bulmak ve dünya kaynaklarının sürdürülebilir bir şekilde kullanılması için kritik önem taşır. Uluslararası işbirliği, ülkeler arasındaki ilişkileri geliştirir, diplomasi ve diyalogu teşvik eder ve dünya genelinde daha iyi bir yaşam standardı sağlamaya yardımcı olur.

5.3. İşbirliği ve Diplomasi: Uluslararası işbirliği ve diplomasi, ülkeler arasındaki ilişkileri güçlendirebilir, dünya barışını korumaya yardımcı olabilir ve insan haklarının korunmasını sağlayabilir. Bu, uluslararası örgütlerin ve anlaşmaların desteklenmesi, küresel konularda ortak çalışma ve diyalog yoluyla sorunların çözülmesi gibi birçok farklı adımları içerir.

6. İnsan Haklarının Korunması: İnsan haklarına saygı göstermek, adaleti ve eşitliği teşvik etmek için hayati önem taşır. İnsan haklarının korunması için yasal mekanizmaların oluşturulması, hükümetlerin insan haklarına saygı göstermesini sağlamak için çaba göstermeleri gerekmektedir.

7. İklim Değişikliğiyle Mücadele: İklim değişikliği, dünya kaynaklarının sürdürülebilir bir şekilde kullanılmasını tehdit eder ve insan haklarına saygı gösterilmesini zorlaştırabilir. İklim değişikliğiyle mücadele etmek, çevre kirliliğini azaltmak ve doğal kaynakları koruma.

Yapay zekânın her önerisinde bana sunduğu maddeleri detaylandırmasını isteyebilirim. Böylelikle önerilerden akla yatkın bir eğitim planı çıkarabilirim. Yapay zekâya eğitim modelleri önermesi için şu soruyu üç defa sordum: İnsanların birlikte barış içinde yaşayabilecekleri, kaynakların sürdürülebilir bir şekilde kullanılabildiği ve insan haklarına saygı duyulduğu bir dünya için eğitim modeli nasıl olmalı?

ChatGPT’nin önerileri şu şekilde:

Eğitim modeli, insanların yeteneklerini geliştirmelerine, anlayışı artırmalarına ve sorunları çözmelerine yardımcı olmalıdır. İşte eğitim modelinin olması gereken özellikler:

1.1. Çok Kültürlü Eğitim: İnsanlar arasındaki farklılıkların kabul edilmesi için, çok kültürlü eğitim modeli benimsenmelidir. Bu, farklı kültürlerden gelen öğrencilerin bir arada eğitim almalarını ve birbirlerini tanımalarını sağlar.

1.2. Kültürlerarası Eğitim: Öğrenciler, farklı kültürlerin ve yaşam tarzlarının incelenmesine teşvik edilmelidir. Böylece öğrenciler, farklılıkları kabul etme ve kültürlerarası diyalogda yer alma becerileri kazanırlar.

1.3. Çok Kültürlü Eğitim: Farklı kültürlerden gelen insanlar arasında anlayışı artırmak için çok kültürlü bir eğitim modeli uygulanmalıdır. Bu, çeşitli kültürlerin tarihini, dillerini, inançlarını ve geleneklerini öğrenme fırsatı verir. Böylece, öğrenciler diğer insanların yaşamlarını anlayarak, saygı göstererek ve birbirleriyle işbirliği yaparak farklılıkları kutlayabilirler.

2.1. Eleştirel Düşünme Becerileri: Eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesi, öğrencilerin bilgiyi sorgulamalarına, farklı perspektiflerden bakmalarına ve karşılaştıkları sorunları çözmelerine yardımcı olur.

2.2. Eleştirel Düşünce ve Problem Çözme: Öğrenciler, eleştirel düşünme becerilerini ve problem çözme yeteneklerini geliştirme konusunda teşvik edilmelidir. Bu, öğrencilerin zorluklar karşısında farklı açılardan düşünebilmelerine ve sorunlara yaratıcı çözümler üretebilmelerine yardımcı olur.

2.3. Yurttaşlık Eğitimi: Yurttaşlık eğitimi, öğrencilerin topluma yararlı bir şekilde katılmalarına yardımcı olmak için önemlidir. Öğrencilerin demokratik değerler, insan hakları, adalet, barış, çevre koruma ve sürdürülebilirlik gibi konularda bilgi sahibi olması gerekmektedir. Bu, öğrencilerin kendi haklarına ve başkalarının haklarına saygı duymalarını, katılımcı ve sorumlu bir vatandaş olarak hareket etmelerini sağlayacaktır.

3.1. Sürdürülebilir Kalkınma Eğitimi: Sürdürülebilir kalkınma eğitimi, öğrencilere doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı, çevre koruma, enerji verimliliği ve iklim değişikliği gibi konuları öğretir. Bu, öğrencilerin dünya kaynaklarının sürdürülebilir bir şekilde kullanımına katkıda bulunmalarına yardımcı olur.

3.2. Sosyal Sorumluluk: Öğrenciler, sosyal sorumluluk bilinci kazanma konusunda teşvik edilmelidir. Böylece öğrenciler, toplumlarına karşı sorumlu davranma ve dünya çapındaki sosyal ve çevresel sorunları ele alarak aktif bir rol oynama konusunda daha duyarlı hâle gelirler.

3.3. Teknoloji Odaklı Eğitim: Teknolojinin hızlı bir şekilde gelişmesi, eğitim modelini de değiştirmektedir. Teknoloji, öğrenme sürecini daha etkili hâle getirirken aynı zamanda daha sürdürülebilir bir eğitim modeli de sağlar. Öğrenciler, sanal sınıflarda, çevrimiçi kaynaklarda, dijital materyallerde, oyunlarda ve diğer teknolojik araçlarda eğitim alarak, daha esnek ve verimli bir öğrenme sürecine sahip olabilirler.

4.1. İnsan Hakları Eğitimi: İnsan hakları eğitimi, öğrencilere insan haklarının ne olduğunu, neden önemli olduğunu ve nasıl korunabileceğini öğretir. Bu, öğrencilerin insan haklarına saygı göstermelerine ve insan haklarının korunmasına katkıda bulunmalarına yardımcı olur.

4.2. Teknoloji Odaklı Eğitim: Eğitim modeli, teknolojinin kullanımını teşvik etmeli ve öğrencilere dijital beceriler kazandırmalıdır. Bu, öğrencilerin teknolojik gelişmeler hakkında bilgi sahibi olmalarını ve dijital dünyada etkili bir şekilde iletişim kurabilmelerini sağlar.

4.3. Çevre Eğitimi: Sürdürülebilir bir gelecek için çevre eğitimi çok önemlidir. Öğrencilerin doğal kaynakları koruma, enerji tasarrufu, atık yönetimi ve sürdürülebilir tarım gibi konular hakkında bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. Böylece, öğrenciler çevreye saygı göstererek gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmak için sorumlu davranacaklardır.

5.1. Sanat ve Spor Eğitimi: Sanat ve spor eğitimi, öğrencilerin yaratıcılıklarını geliştirmelerine, takım çalışması becerileri kazanmalarına ve kendilerini ifade etmelerine yardımcı olur. Bu, öğrencilerin özgüvenlerini artırır ve başkalarıyla daha iyi ilişkiler kurmalarına yardımcı olur.

5.2. Kişisel Gelişim: Öğrencilerin kişisel gelişimlerine de önem verilmelidir. Bu, öğrencilerin kendilerini keşfetmelerine ve güçlü yanlarını geliştirmelerine yardımcı olur.

5.3. Esneklik: Eğitim modeli, öğrencilerin ihtiyaçlarına göre esneklik göstermelidir. Bu, öğrencilerin öğrenme hızına ve tarzına göre farklı seçenekler sunulması demektir.

6. 1. Teknoloji Eğitimi: Teknoloji eğitimi, öğrencilerin teknolojik becerilerini geliştirmelerine ve teknolojinin sürdürülebilir kullanımı konusunda farkındalık kazanmalarına yardımcı olur.

6.2. Öğretmen Eğitimi: Eğitim modeli, öğretmenlerin bu yeni yaklaşımları uygulama konusunda eğitilmesi gerektiğini kabul eder. Öğretmenler, öğrencilerin bu becerileri kazanmaları için rehberlik ederler.

7. İşbirlikçi Öğrenme: İşbirlikçi öğrenme, öğrencilerin birbirleriyle çalışarak öğrenmelerini sağlar.

Yapay zekânın dünyayı ve insanlığı kurtaracak ilk önerisi, çocuklarımıza ve tüm insanlığa özenle hazırlanmış bir eğitim programı üzerinden eğitim verilmesidir. Önerisi, çocukları sıraya oturtup saatlerce onlara bilgi ezberletmeye çalışmak değildir. Eğitim modelindeki ilk önerisi ise çok kültürlü bir eğitimdir. Eğitimde cinsiyet ve kültür ayrımının yapıldığı bir eğitim modelinin tam tersi bir yaklaşım sergilemektedir.

Defalarca aynı soruyu (nasıl bir eğitim modeli olmalı) sordum. Yapay zekâ “bilgiyi ezberleyin” diye bir öneride bulunmuyor. Sonuç: Özellikle Türkiye’deki ve dünyadaki ezbere dayalı eğitim modeli değişmelidir.

Türkiye’de dayatılan eğitim sistemi ve verilen eğitim süreleri şöyle: https://www.toplumsal.com.tr/toplumsal-kursu/gelecegine-sahip-cik-turkiye-yoksa-karanlik-yutacak-seni-h105440.html